คำว่า "ทวารวดี" มาจากคำว่า "ทวารากะ" (Dvaraka) แปลว่า เป็นปากประตูหรือประตูการค้า มีนัยหมายถึงนครที่มีทะเลล้อม หรือติดต่อถึงทะเลทำให้ค้าขายได้สะดวก คือเป็นชุมทางการค้าหรือ Gateway ในพื้นภูมิภาคนี้ ในมหากาพย์ปุราณะของอินเดียคำว่า "ทวารา" (Dvara) แปลว่าประตูนอกหรือปากประตู

ในระยะแรกของการศึกษา นักโบราณคดีพบเหรียญเงินจากจังหวัดนครปฐม จารึกเป็นประโยคภาษาสันสกฤต ตัวอักษรปัลลวะ ว่า "ศรีทวารวตี ศวรบุณยะ " แปลว่า "บุญของพระราชาแห่งศรีทวารวดี" เป็นการยืนยันถึงอาณาจักรของกษัตริย์พระองค์หนึ่งแห่งเมือง"ทวารวดี" ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้